Onze tuinen, te droog of te nat
Tuinen, ze zijn er in elke vorm en maat. Van postzegeltje voor het huis tot compleet landgoed. En iedereen die een tuin heeft moet zo langzamerhand toch in de gaten krijgen dat ons klimaat inderdaad veranderd? Steeds vaker zeer lange droge periodes en soms begint dat al vroeg in de lente. Als tuinier wil je natuurlijk graag dat je planten water krijgen maar om nu failliet te gaan aan de rekening van het waterbedrijf? En bovendien, wil je wel ons kostbare drinkwater gebruiken om je tuin te besproeien? Daar valt veel op af te dingen.
En als er dan water valt, dan valt er zo veel dat je niet weet waar je het moet laten. Je planten liggen plat, de schuur loopt onder, de voegen spoelen uit je terras en alle tonnen lopen over. Nou ja ik spreek dus uit ervaring en die ervaring wil ik graag met je delen. We hebben een grote tuin van zo’n 3000m2 die bestaat uit een stuk bostuin, gras, verschillende terrassen, 2 vijvers en een moestuin. En al zo lang ik de tuinvrouw van dit stuk grond ben is waterhuishouding iets waar ik mijn hoofd over breek. Deze tuin met gras is eigenlijk niet meer van deze tijd en dit klimaat.
Water, water, geef me water!
Natuurlijk hebben wij onze maatregelen genomen. Er is relatief weinig verharding in de tuin, slechts enkele paadjes en terrassen. Sloten met water zijn er niet. We vangen het regenwater van het dak op met 3 grote 1000 liter vaten en nog wat kleinere exemplaren (zie ook IBC vat). Dat gebruiken we voor de moestuin en kuipplanten in de droge tijden. De rest van de tuin is beplant met gras, nou ja en dus ook veel mos, bomen en vaste planten en heesters die de droogte over het algemeen vrij goed kunnen hebben. Maar na de laatste paar droge zomers beginnen sommige planten het toch op te geven. Het is gewoon te droog.
Fijne planten voor altijd en overal
Planten die ijzersterk en onverwoestbaar bleken te zijn, onder alle omstandigheden zijn de Ooievaarsbek in diverse varianten (Geranium Phaeum en Gerarium Macrorrhizum in verschillende kleuren en Geranium Manificum), Maagdenpalm (Vinca Minor en Major), Vlinderstruik (Buddleja). Ik ben ontzettend van Geraniums gaan houden omdat ze feitelijk de ideale vaste tuinplant zijn; Ze groeien snel, vermeerderen zich makkelijk maar zijn ook eenvoudig weer weg te halen, ze bloeien mooi, hebben aantrekkelijk blad dat ook nog eens lekker ruikt, bedekken de grond geweldig en geven onkruid weinig kans. Ze zijn winterhard en behouden hun blad.
Dus als ik even een stukje kale grond heb zet ik er een Geranium in (niet verwarren met de Pelargonium, dat is iet heel anders) en haal ik er weer uit als ik er wat anders in wil zetten. Ze kunnen goed tegen droogte ofschoon ze dan wat minder groeien en bloeien. Ook ideaal voor borders, boomspiegels, bakken, eigenlijk voor alle soorten en maten tuinen waar je de grond bedekt wilt zien.
Je blijft bezig
Ik ben langzaam begonnen met anders tuinieren, ik pas me aan aan de omstandigheden, die dus droog zijn. In de herfst ruim ik al het blad van het gras, maar laat het in borders en onder bomen liggen. Dat verteerd en brengt humus in de grond en dat helpt weer om vocht vast te houden. Ik zorg dat er zo min mogelijk kale grond te zien is, alles is begroeid en klimop is voor grote stukken waar je niet hoeft te lopen een prima bodembedekker. De enorme bladoogst die ik elk jaar heb gaat op een gigantische bladhoop. En elke zomer graaf ik de onderste laag bloot en schep daar prima bladaarde uit die ik weer over de tuin verspreid.
Sproeien in de tuin doe ik nauwelijks, alleen de moestuin moet natuurlijk regelmatig een slokkie hebben, daar gebruik ik meestal een gieter of plantendouche voor. En door alle grond in de moestuin te bedekken met een mulchlaag verdampt het vocht minder snel. Het gras verdord in de zomer, daar is niets aan te doen zonder water. Maar na een bui zie je het weer opknappen. Ik heb mijn verwachtingen omtrent het gras, wat nadrukkelijk geen gazon is, gewoon aangepast. In het voorjaar laat ik het lang en dan wordt ik beloond met Pinksterbloemen en Paardenbloemen!
Het kan anders
Maar eigenlijk zou ik de tuin helemaal moeten veranderen en moeten aanpassen aan het nieuwe normaal; droogte met af en toe een overvloed aan water. Een prairietuin zou ideaal zijn. Dit soort tuinen zijn vooral geschikt voor arme zandgrond (check!) en veel zon en droogte (check!). Ze zijn dus berekend op droge omstandigheden met af en toe een stortbui. De beplanting bestaat uit grassen en bloeiende prairieplanten en geeft kleur en structuur in elk seizoen.
Niet onbelangrijk is dat dit soort tuinen (na de aanleg want dat is best een heidense klus voor een grote tuin) heel weinig onderhoud vergen. En ze dragen veel bij aan de biodiversiteit want het zijn ware lusthoven voor insecten. En waar insecten zijn, daar zijn vogels en egels. Een plotselinge stortbui kunnen ze goed verdragen, het water kan snel weg want de bodem is door de voorbereiding (die heidense klus dus) goed gedraineerd. En de grassen richten zich na zo’n apocalyptische stortbui vanzelf weer op.
Juist in kleinere tuinen!
Maar ja, 3000m2 tuin helemaal op de schop….. die klus kan ik zelf niet klaren en om het door een ander te laten doen, tja dat is financieel niet haalbaar. Ik zal het gewoon stukje voor stukje moeten doen. Maar als je nu een tuin hebt die niet zo groot is, met zon en niet te rijke grond, dan is dit echt een aanrader. Ik wordt soms zo depressief als ik door een woonwijk loop en al die voortuinen bekijk die vol gelegd zijn met grind en tegels. En in het midden een struikje…..dan snap ik het gewoon niet.
Waarschijnlijk mensen die er niet te veel tijd aan willen besteden of gewoon van netjes houden. Maar bij die eind-der-tijden stortbui die nu elke zomer wel een paar keer voorkomt hebben ze dus wel een probleem want de hele boel stroomt over. En ook de straatriolering die al dat water helemaal niet baas kan. En daarna is het weer droogte troef met in de zon bakkende stenen voor het huis die de temperatuur binnenshuis nog meer doet oplopen. Groen in de tuin zorgt namelijk ook voor afkoeling in het huis, zeker als je kunt voorkomen dat de zon op de gevel komt. Leibomen zijn daar bij uitstek voor geschikt.
Tuinen voor de toekomst, het overwegen waard!
Goed, prairietuinen zijn dus de tuinen voor de toekomst in Nederland. Ik vond een interessant artikel in het Belgische Lowtech Magazine, over prairietuinen en andere slimme oplossingen voor een milieuvriendelijke tuinaanleg, berekend op het toekomstig klimaat. Hier vind je veel informatie als je meer over duurzame tuinen wilt weten. Ook watertuinen worden uitgelegd.
Voor ons zal gelden dat we onze ideeën over wat een tuin moet zijn wellicht wat moeten aanpassen. Die mooie strakke groene gazonnetjes met netjes geplante plantjes er omheen in de kale aarde, en ja ook die tegelbakken, ze zijn niet meer van deze tijd. Het kan beter, duurzamer én leuker!
Veel regen toegewenst!
Jessica
Van harte gefeliciteerd met je eerste lustrum: een geweldige prestatie. ! PROFICIAT