10 (en een halve) tips om microplastics in het milieu te voorkomen.
Bij de productie, het gebruik en afdanken van plastic producten komen microplastics vrij. Dat zijn microscopisch kleine deeltjes die je bijna niet meer met het blote oog kan zien. Inmiddels is er geen plekje meer op onze aarde waar die piepkleine plastic deeltjes aanwezig zijn. Ze vinden hun weg van onze huishoudens tot de donkerste jungles en de diepste oceaanbodems. En ze worden gevonden in de lichamen van mens en dier. Ze maken ook deel uit van het ontstaan van de klimaatcrisis en hebben een enorme invloed op de gezondheid van alles wat leeft. Toch wordt dit probleem vreselijk onderschat en er nog steeds (te) weinig aan gedaan.
Natuurlijk is een belangrijke taak weggelegd voor de plastic producerende bedrijven en de bedrijven die voor het verpakken van hun producten gebruik maken van kunststoffen. Dat neemt niet weg dat iedereen zijn steentje kan bijdragen, hoe groot of klein dan ook. Elke bijdrage telt, ook die van jou! Maar misschien is het probleem zo complex en weet je niet waar je moet beginnen? Dan heb ik 10 (en een halve) tips voor je op een rijtje gezet.
1. Wegwerp verpakking van plastic
Vermijd aanschaffen en gebruiken van producten die in een plastic wegwerpverpakking zitten zo veel mogelijk. Grote hoeveelheden plastic komen in het milieu terecht tijdens de productie, het vervoer en het uitpakken van die producten. Als je het toch moet aanschaffen of gebruiken, zorg dan dat verpakkingsmateriaal niet kan wegwaaien en zorg dat het in de juiste afvalverwerking stroom terecht komt. Gooi nooit iets in de natuur, het water of op de weg. Enne, papieren zakdoekjes, kauwgum en sigaretten filters bevatten ook plastics.
2. Banden en schoenzolen
Vermijd onnodige slijtage aan (auto, fiets en verzin het nog maar) banden en schoenzolen. Koop deze producten zo veel mogelijk van slijtvaste en duurzame materialen. Schoenzolen van natuurrubber slijten stukken minder snel en er komt geen microplastic deeltje van af. Maar let op; veel schoenzolen worden gemaakt van een mix van natuur- en kunstrubber. En dat laatste is ook een (verborgen) bron van microplastics. Denk er aan dat hoe goedkoper een product is, hoe waarschijnlijker het sneller zal slijten omdat er meer plastic in zit.
3. Textiel: belangrijke bron van microplastics
Kleding en woontextiel zijn vaak gemaakt van synthetisch materiaal of een mengsel van synthetisch en natuurlijk materiaal. Katoen dat lekker met je lijf meerekt: Daar zit bijvoorbeeld Elastaan in, een synthetische stof. Kijk altijd op het etiket om te zien waar het van gemaakt is. Zodra textiel iets anders bevat dan wol, linnen, katoen, vlas of hennep dan kan je er van uitgaan dat het synthetische vezels bevat. En als je die gewoon in de wasmachine wast dan zal door de wrijving van de kledingstukken de was slijten en komen er kleine microdeeltjes plastic in het afvoerwater, het riool en uiteindelijk in de zee terecht. Dat kan je voorkomen door een Guppy Friend waszak te gebruiken. En hoe minder synthetische kleding je hebt, hoe beter natuurlijk! Dus let op wat je voortaan koopt en vervang geleidelijk aan je garderobe voor een duurzame variant.
4. Schoonmaken, wassen en impregneren
Geur- en kleurstoffen en middelen om vloeistoffen te binden zijn vaak van synthetische oorsprong. Denk dan aan wat er in shampoo, douchegel, wasmiddelen en afwasmiddelen zit. Alles waar ‘gel’ op staat moet je wat dat betreft wantrouwen. Ze worden vaak gemaakt met polymeren en dat zijn microplastics. Er zijn natuurlijke alternatieven maar die zitten niet in de grote bekende merken. Je wordt er zelf misschien lekker schoon van, maar de aarde zeer zeker niet. Ook spuitbussen met impregneermiddel voor je schoenen en schoensmeer bevatten polymeren. Koop indien mogelijk de eco varianten.
5. Schoonmaak hulpmiddelen
Sponzen, zemen, borstels, schuursponsjes, wonderdoekjes, afwasborstels, dweilen en niet te vergeten microvezeldoekjes. Ze worden over het algemeen van plastic gemaakt of bevatten plastics. Het spreekt voor zich; deze hulpmiddelen gebruik je om te poetsen en bij het poetsen slijten ze. Bij elke poetsbeurt verdwijnen alle afgesleten deeltjes plastic in het riool enzovoort. En dat terwijl er prima alternatieven zijn, die je bijvoorbeeld bij Handig Goed kunt vinden. De webwinkel staat er vol mee dus dat is makkelijk.
6. Lichaamsverzorging
Op het gebied van lichaamsverzorging zijn er onnoemelijk veel producten. Mensen zijn zuinig op hun lichaam en de markt speelt daar gretig op in. Zepen, shampoo’s, deodorant, tandpasta, scheerschuim enzovoort, allemaal producten waar vaak synthetische stoffen in zitten. Ik kan niet heel kort tips geven, behalve dat je jezelf moet aanleren om de ingrediënten te bekijken en jezelf te informeren over wat wel en niet natuurlijk is. Hier vind je meer over dit onderwerp en vind je ook de weg naar een handig app om bij je te hebben bij het shoppen. O ja, met de natuurzuivere Marseillezeep of Aleppozeep zit je altijd goed, voor jezelf en voor de aarde.
7. Het Toilet
Veel producten die je gebruikt op het toilet of om het schoon te maken horen eigenlijk niet in het riool. Tampons, vochtige doekjes maar ook wattenstaafjes doe je gewoon bij het afval en spoel je niet door het toilet. Scheelt ook nogal wat verstoppingen in het riool en bij de waterzuivering. Om de wc schoon te maken is een toiletborstel van natuurlijk materiaal ook te verkiezen boven eentje van kunststof. Wil je toch perse een kunststof toiletborstel, neem er dan een van nylon want dat is het meest slijtvast. Maar liever niet natuurlijk.
8. Huisstof
Ook in huisstof kunnen microplastic deeltjes zitten. Wist je trouwens dat een aardig deel van de huisstof gewoon fijnstof is van buiten?
Door een droge stofdoek te gebruiken verwijder je ze niet maar verdeel je ze opnieuw in de ruimte. Neem de oppervlakten vochtig af en was die doek in de Guppy Friend waszak. Of, klinkt raar maar werkt wel; stofzuig de grote gladde oppervlakten met de stofzuiger met daarop een meubelborstel op de zuigmond. En de volle stofzuigerzak gaat natuurlijk bij het huisafval.
9. Bioplastics
Laat je niet voor de gek houden. Bioplastics zijn dan wel van materialen van biologisch oorsprong gemaakt, maar ze breken niet af in het milieu. Ze kunnen alleen in een speciale composteer installatie worden gecomposteerd die zeer hoge temperaturen bereikt. Bioplastics zijn een truukje van de verpakkingsindustrie om lekker door te gaan met die onnodige verpakkingen. Ook al zijn ze minder schadelijk dan de plastic die van olie is gemaakt, de restjes bioplastic die in het milieu terecht komen zijn ook microplastics met dezelfde schadelijke werking. Vogels stikken net zo hard in een zak van bioplastic als één van gewoon plastic. Zakken van bioplastic zullen ook niet vanzelf verteren.
10. Verf en vernis
Latex, watergedragen lak en vernis. Ze bevatten heel vaak synthetische deeltjes, waardoor ze zo mooi vloeien en goed dekken. Voorkom dat je deze verfresten (en ook het water waar je kwasten en rollers in schoonmaakt) in het riool spoelt of in het milieu terecht laat komen. Tegenwoordig zijn er al veel alternatieven in natuurlijke verf. Ze zijn wel heel prijzig maar laten we eerlijk zijn, betaal jij de prijs voor een frisgeverfde kamer of moet de aarde dat doen? Bijkomend voordeel is dat ze niet zo erg stinken en ook een stuk gezonder zijn voor al wat in die kamer moet leven.
10 (en een half) Siliconen
Zelf ben ik een fan van siliconen als het gaat als alternatief van plastic. Maar niet voor alles. Siliconen moeten ook niet vrij komen in het milieu want dan zijn ze net zo schadelijk als plastic.
Het milieu voordeel van producten die van siliconen zijn gemaakt moet je zoeken in de slijtvastheid en het feit dat dit materiaal niet langzaam afbreekt zoals plastic dat doet. Het is ook een kostbaar materiaal en (gelukkig) dus ook niet geschikt als goedkope verpakking. Maar helaas worden siliconen ook als hele kleine deeltjes in producten zoals haargel en zo gedaan om een gel achtige structuur te maken. Dat heb je niet in de gaten maar is wel schadelijk. Vermijd siliconen dus als ingrediënt of wegwerpartikel. Meer weten over siliconen? Lees dit dan een keer.
Microplastics, het gaat ons allemaal aan.
OK. Ik hoop dat je nu wat handvatten hebt om aan de slag te gaan of juist dingen achterwege te laten. Iedereen kent het woord Plastic Soup maar niet iedereen weet dat de lekkere verfrissende douche gel die ze gebruiken daar een belangrijke bijdrage aan levert. Zelf had ik bijvoorbeeld nooit gedacht dat het slijten van schoenzolen en autobanden zo veel microplastics de wereld in helpt. Dat was echt een leermomentje. Als je dit handige tips vind, deel ze dan met anderen via Social media of mail of praat er gewoon over, en dan vooral wat je zelf doet. Want een goed voorbeeld doet goed volgen. En eerlijk gezegd is bewust zijn nog het meest belangrijk.
Wil je meer weten over microplastics, de plastic soup en wat je er tegen kunt doen? Op de Nederlandse website van de Plastic Soup Foundation vind je enorm veel informatie.
